هماكنون در دنيا خودروهاي BMW سري يك، ميني كوپر، اسمارت و سيتروئن با اين ويژگي توليد و روانه بازار شدهاند اما اشتباه نكنيد! اين گروه از خودروها كه ميكروهيبريد نام دارند و سمند نيز اخيراً به آنها پيوسته است نه تنها تمام هيبريدي نيستند بلكه حتي در رديف هيبريديهاي خفيف نيز قرار نميگيرند.
ميكرو هيبريدها خودروهايي هستند كه با صرف حداقل هزينه، از مختصر ويژگيها و امكانات پايه خودروهاي هيبريدي بهرهمند ميشوند. حداقل ويژگي خودروهاي هيبريدي اين است كه در دور آرام موتور و همچنين طي مدت توقف خودرو در ترافيك شهري به طور خودكار خاموش و با فشردن پدال گاز دوباره روشن ميشوند. اين ويژگي در خودروهاي ميكروهيبريدي باعث ميشود تا خودرو در ترافيك شهري بين 5 تا 7درصد در مصرف سوخت صرفهجويي داشته باشد.
اين صرفه جويي سوخت براي خودروهاي «هيبريدي خفيف» بين 10 تا 12درصد و براي خودروهاي تمام هيبريدي حدود 20درصد است.
اما خودروهاي هيبريدي چگونه خودروهايي هستند و چه تفاوتهايي با هم دارند؟
كلمه هيبريد «Hybrid» در فارسي به معناي دو رگه است و خودرويي دو رگه ناميده ميشود كه از دو منبع نيرو براي رانش برخوردار باشد، براي مثال به خودروهايي كه براي حركت از دو سوخت الكتريكي و فسيلي (بنزين، گازوييل و گاز) استفاده ميكنند هيبريدي گفته ميشود.
خودروهاي دو رگه يا هيبريدي از لحاظ عملكرد به سه گروه تقسيم ميشوند.
گروه اول
گروه اول خودروهاي تمام هيبريدي يا تمام دو رگه هستند كه علاوه بر ويژگي خاموششدن موتور در حالت دور آرام و يا توقف كامل، ميتوانند هنگام ترمزگيري به ذخيرهسازي انرژي الكتريكي بپردازند و يا به طور كمكي براي حركت از موتور الكتريكي نيز استفاده كنند. همچنين در خودروهاي تمام هيبريدي امكان راندن با انرژي تمام الكتريكي به طور مستقل نيز وجود دارد به طوري كه خودرو با استفاده از اين موتور ميتواند تا 30 كيلومتر در ساعت سرعت بگيرد. خودرو تويوتا «پريوس» نمونه كاملي از اين گروه خودروها است.
قدرت موتور الكتريكي خودروهاي تمام هيبريدي بين 20 تا 70 كيلووات است.
گروه دوم
گروه دوم كه خودروهاي مايلد هيبريد «Mild Hybrid» يا همان دو رگههاي خفيف هستند از تمام ويژگيهاي خودروهاي تمام هيبريدي بهره ميبرند با اين تفاوت كه به طور مستقل نميتوانند با قواي تمام برقي حركت كنند. قدرت موتور الكتريكي اين خودروها بين 5 تا 15 كيلووات است. هوندا سيويك از جمله خودروهاي مايلد هيبريد يا همان دو رگه خفيف محسوب ميشود.
گروه سوم
ميكرو هيبريدها يا همان ريز دو رگهها در گروه سوم قرار دارند يعني فقط ميتوانند در زمان توقف موتور، به صورت خودكار آن را خاموش و به محض فشردن پدال گاز دوباره موتور را روشن كنند. در اين گروه از خودروها خبري از قواي محركه الكتريكي چه به صورت كمكي و چه به صورت مستقل نيست. اخيراً خودرو سمند با موتور پايه گازسوز به سيستم ميكرو هيبريد يا ريز دو رگه مجهز شده و كارشناسان مركز تحقيقات موتور ايرانخودرو آن را حدود 3 هزار كيلومتر تست كردهاند.
به گفته محمد زالي رئيس اين مركز، هزينه تبديل هر دستگاه سورن با موتور پايه گازسوز به يك خودرو ميكرو هيبريد (يا ريز دو رگه) حدود 400 هزار تومان است. وي گفت: هماكنون در حال تحقيقات هستيم تا 3 سال آينده به دانش فني ساخت خودروهاي مايلد هيبريد يا همان خفيف دو رگه نيز دست بيابيم اما فعلاً برنامهاي براي ساخت خودروهاي تمام هيبريدي نداريم.
زالي افزود: اما اين خودروي سورن ميكروهيبريد كه طراحي ساخت آن كاملاً در داخل صورت گرفته اولين گام در توليد خودروهاي دو رگه است و اين در حالي است كه خودروي ملي ريز دو رگه جايگزين خوبي براي تاكسي در شهرهاي بزرگ است كه علاوه بر كاهش سطح آلايندگي، ويژگي مصرف كم و پيمايش بيشتر با گاز را نيز دارا است.
گفته ميشود ايرانخودرو سال آينده برنامه توليد انبوه خودروهاي ميكرو هيبريد يا ريز دو رگه را براي ناوگان تاكسيراني شهر تهران در دستور كار دارد. اين در حالي است كه شركت سايپا نيز برنامه توليد پرايد ميكرو هيبريد را دنبال ميكند.
الگوبرداري
به گزارش خبرنگار ما هماكنون چند دستگاه خودرو خارجي همچون «رنو لاگونا» ديزلي، تويوتا پريوس تمام هيبريدي، سيتروئن C3 Finke ميكروهيبريدي، هوندا سيويك مايلد هيبريد و سيتروئن C4 ميكرو هيبريدي در مركز تحقيقات موتور ايرانخودرو جهت الگوبرداري و مهندسي معكوس قواي محركه آنها مورد استفاده كارشناسان اين مركز قرار دارد.
شايان ذكر است: نخستين خودرو هيبريدي جهان در سال 1999 ميلادي توسط شركت تويوتا توليد و روانه بازار شد و در طول تاريخ 10 ساله اين محصول، شركت مذكور در رديف پيشتازان توليد خودروهاي هيبريدي جهان بوده است. هماكنون بيش از يك ميليون خودرو هيبريدي در جهان توليد و روانه بازار مصرف شدهاند.